FLORIS V

 

Geboorte, onderwijs en huwelijk
Floris werd geboren op 24 juni 1254 en groeide op onder de voogdij van zijn oom Floris en zijn tante Aleid – zijn vaders zuster - zij liet hem naar school gaan waar hij Frans en Diets leerde. Daar ontwikkelde hij ook een interesse voor literatuur en geschiedenis (Hij spoorde later Jacob van Maerlant aan om de Spiegel Historiael te schrijven en gaf opdracht aan Melis Stoke om zijn(eerste) versie van de Rijmkroniek te schrijven).

In 1266, op twaalfjarige leeftijd, werd Floris V meerderjarig. Hij kon nu zelfstandig regeren, weliswaar bijgestaan door de grafelijke raad en een wisselend college van hoge edelen. In 1268 trouwde hij met Beatrijs van Vlaanderen (wat overigens al in 1256 was vastgelegd). Zij kregen negen kinderen, waarvan er echter maar twee levensvatbaar waren.

Het bewind van Floris
Tijdens het bewind van Floris V was er een toenemende spanning tussen de koning van Frankrijk en Engeland. Beiden wilden Floris V als bondgenoot hebben. Floris V koos uiteindelijk voor Engeland en deed dit om een aantal redenen: de handelsroutes naar Engeland liepen door het graafschap van Floris en Engeland was de belangrijkste handelspartner en Floris had een steun in de rug nodig wat zijn meningsverschillen met Vlaanderen betreft. Ook dacht Floris aanspraak te kunnen maken op de Schotse troon.

Nadat Floris graaf was geworden zag hij het als zijn belangrijkste zaak om het lichaam van zijn vader (die door de West-Friezen was vermoord) te vinden en zijn dood te wreken. In 1272 ondernam hij de eerste poging. Met een sterk leger trok hij via Alkmaar naar Westfriesland. De tocht ging over een provisorisch dijkje die constant door de West-Friezen werden bestookt. Floris V moest zich uiteindelijk terugtrekken.

De Kennemers onder leiding van Gijsbrecht van Amstel waren rond dezelfde tijd in opstand gekomen tegen Floris. Deze opstand breidde zich snel uit over het grensgebied van Holland en Utrecht, waar de zwager van Gijsbrecht, Herman van Woerden, een machtige positie had opgebouwd: de niet gekozen maar wel gewijde Bisschop, elect Jan van Nassau, had uit geldgebrek stukken land van het Sticht aan de heren verpand.

In 1278 kwam Floris de elect ter hulp, door de opstand van de Utrechtenaren neer te slaan. Door een handig spelletje kreeg Floris V zo het gehele Nedersticht in handen met de daarbij horende inkomsten en strategische plaatsen. Ook gaf hij de Kennemers, die hij ook had “verkregen” een eigen stuk land; hiermee nam hij hun hun ontevredenheid weg. Door een bepaling in het door Floris opgestelde landrecht, met belastingvoordelen voor de bewoners, werd hij erg populair. Hierdoor kreeg hij de bijnaam De Keerlen God.

Tussen 1274 en 1281 heeft hij handig gemanouvreerd en kon hij zich daarna vol op de Westfriezen richten. In 1282 ondernam hij een tweede poging om het lichaam van zijn vader te bergen en de West-Friezen te verslaan. Hij gebruikte hiervoor een nieuwe strategie die succesvol bleek: hij schreef later aan de Engelse koning dat hij hen in vier veldsagen wist te overmeesteren en dat hij het lichaam van zijn vader had gevonden.

Floris heeft het werk van zijn vader voortgezet: hij vernieuwde het bestuurlijke stelsel mede door het instellen van juridisch-administraieve eenheden, de Baljuwen. De oude structuren lieten een drastische verandering niet direct toe. De nieuwe structuren zouden ten koste gaan van de macht van de adel.

De tegenstellingen tussen Vlaanderen en Holland gingen spelen toen Floris Zeeland bewester Schelde als leen kreeg van de Roomskoning. Dit verliep niet soepel, en Engeland zou moeten bemiddelen.

Verandering in zijn politiek
In 1295 was Floris van plan zijn buitenlandse politiek drastisch te wijzigen. Toen hij wist dat hij van Engeland geen hulp kon verwachten in de kwestie Zeeland bewester Schelde. Dit kwam omdat Engeland zowel Vlaanderen als Holland te vriend wilde houden.

Het onvermijdelijke gebeurde: Floris sloot een bondgenootschap met Frankrijk. Het verdrag dat hij in 1296 sloot, was tegen Vlaanderen gericht. Engeland kwam er achter en verbood voortaan alle handel op Floris’ landen. Tevens beraamde Engeland het plan om Floris V te ontvoeren met medewerking van Van Amstel en Van Woerden. Ook waren de heren Gerard van Velzen en de hertog van Brabant en de Graaf van Vlaanderen hierbij betrokken.

Zijn arrestatie en dood
In juni 1296 was na een bespreking in het Sticht een valkenjacht georganiseerd waar de bovengenoemde heren en Floris V aan mee zouden doen. Nadat de heren Floris V hadden gearresteere en naar het Muiderslot hadden meegenomen liep het volk uit om de graaf te hulp te schieten, hij was immers hun Keerlen God.

Nadat de heren uit het Muiderslot vertrokken werden zij tegengehouden door een groep Gooilanders uit Naarden die de graaf wilden bevrijden. Daarop trok Van Velzen zijn zwaard en vermoordde de Graaf die weerloos op zijn paard zat gebonden. De ontvoerders vlichtten, maar werden later gearresteerd; Van Velzen werd ter dood gebracht, de anderen verloren hun gebieden.

Floris werd later In Alkmaar begraven samen met twee windhonden en later naar Rijnsburg overgebracht.